نورومارکر، یک ویژگی قابل اندازهگیری سیستم عصبی است که اطلاعات عینی (objective) در مورد عملکرد آن را ارائه میدهد. نورومارکرهای عصبی را میتوان از طریق تکنیکهای مختلفی از جمله تصویربرداری عصبی (به عنوان مثال، fMRI، PET)، الکتروانسفالوگرافی (EEG) و یا نقشه مغزی (QEEG)، تجزیه و تحلیل ژنتیکی، و ارزیابیهای عصبی شیمیایی به دست آورد. به نورومارکرهای عصبی، مارکرهای neurobiological یا بیومارکر نیز میگویند.
این نورومارکرها میتوانند جنبههای ساختاری، عملکردی یا بیوشیمیایی سیستم عصبی را منعکس کنند و برای درک عملکرد طبیعی مغز و همچنین برای شناسایی ناهنجاریها یا انحرافات مرتبط با اختلالات عصبی یا روانی مورد استفاده قرار میگیرند.
در زمینه اختلالات روانپزشکی، نورومارکرهای تشخیصی به طور خاص به اقدامات نوروفیزیولوژیکی یا نوروبیولوژیکی اشاره میکنند که برای کمک به تشخیص این شرایط استفاده میشود. آنها اطلاعات عینی و قابل اندازهگیری در مورد فعالیت مغز، اتصال یا ساختاری که با اختلالات روانپزشکی خاص مرتبط است را ارائه میدهند. نورومارکرهای تشخیصی، پتانسیل تکمیل ارزیابیهای بالینی و افزایش دقت تشخیصی در روانپزشکی را دارند.
استفاده از نورومارکرهای تشخیصی در روانپزشکی یک حوزه فعال تحقیقاتی است و توسعه و اعتبارسنجی آنها فرآیند مداومی است. هدف از این کار، شناسایی اقدامات قابل اعتماد و عینی است که میتواند ارزیابیهای بالینی را تکمیل کند و دقت تشخیصی را بهبود بخشد. نورومارکرهای تشخیصی برای افزایش درک ما از اختلالات روانپزشکی، ارائه بینشی در مورد مکانیسمهای عصبی زیستی و به طور بالقوه هدایت تصمیمات درمانی، نویدبخش هستند.
با این حال، توجه به این نکته مهم است که نورورمارکرهای تشخیصی هنوز در مراحل اولیه توسعه هستند و کاربرد عملی آنها در تنظیمات بالینی معمول در حال حاضر محدود است. تحقیقات بیشتری برای ایجاد اعتبار، پایایی و کاربرد بالینی این نورومارکرها مورد نیاز است. علاوه بر این، اختلالات روانپزشکی شرایط پیچیده و چندوجهی دارند و بعید است که یک نشانگر عصبی برای تشخیص قطعی کافی باشد. در عوض، ترکیبی از نورورمارکرهای متعدد و ارزیابیهای بالینی احتمالاً در تشخیص روانپزشکی دقیقتر است.
نورومارکرهای تشخیصی شناسایی شده از طریق الکتروانسفالوگرافی (EEG) یا نقشه مغزی (QEEG) میتوانند بینش ارزشمندی را در مورد تشخیص اختلالات روانی مختلف ارائه دهند. EEG فعالیت الکتریکی مغز را با قرار دادن الکترود روی پوست سر اندازهگیری میکند و میتواند الگوهای فعالیت امواج مغزی مرتبط با حالات و شرایط مختلف ذهنی را ثبت کند. توجه به این نکته مهم است که در حالی که نورومارکرهای تشخیصی مبتنی بر EEG یا همان نقشه مغزی امیدوارکننده هستند، معمولاً همراه با سایر ارزیابیهای بالینی استفاده میشوند و ابزارهای تشخیصی مستقلی نیستند. تحقیقات در حال انجام بر بررسی بیشتر و اعتبارسنجی این نشانگرها برای افزایش کاربرد بالینی و بهبود دقت تشخیصی در روانپزشکی متمرکز است.