در پژوهش‌هایی که توسط Polich (۲۰۰۷) و Blackwood و همکاران (۱۹۸۷) انجام شده است، نقش کاهش دامنه Parietal P300 (P3b) به‌ عنوان یک نورومارکر برای کمبود منابع توجهی و نقص در به‌ روز رسانی حافظه کاری در اختلال افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder) بررسی شده است. این مولفه که حدود ۳۰۰ میلی ‌ثانیه پس از محرک هدف در oddball tasks و بیشینه بر روی ناحیه پاریتال (Pz) ظاهر می‌شود، بازتابی از تخصیص منابع توجه و پردازش شناختی است. چنین تغییراتی در سیگنال‌های الکتروفیزیولوژیک معمولاً در نقشه مغزی آشکار می‌شوند و تفسیر نقشه مغزی می‌تواند در شناسایی الگوهای غیرطبیعی مرتبط با افسردگی و کاهش کارایی پردازش شناختی کمک‌کننده باشد.

ویژگی EEG

P300 یکی از event-related potentials کلیدی است که در ثبت EEG با الکترودهای ناحیهPz/CPz  و mastoid reference به‌ دست می‌آید. در افراد سالم، دامنه این مولفه بازتاب ‌دهنده سطح در دسترس بودن منابع شناختی است. در بیماران مبتلا به MDD ، به‌ ویژه افرادی با  cognitive slowing، psychomotor retardation یا عملکرد اجرایی ضعیف، دامنه P300 کاهش قابل ‌توجهی نشان می‌دهد.

یافته‌ها

دامنه پایین Parietal P300 در MDD با کاهش منابع توجهی و پیش‌ آگهی ضعیف‌تر در عملکرد اجتماعی-روانی مرتبط است. برخی شواهد نشان می‌دهد که دامنه اولیه  P300ممکن است سرعت پاسخ به داروهای ضد افسردگی را پیش‌ بینی کند.

کاربرد بالینی

این شاخص EEG می‌تواند برای:

پایش بهبود شناختی در طی درمان با داروهای ضد افسردگی

ارزیابی اثر مداخلاتی مانند cognitive remediation یا  neurostimulation

پیش‌ بینی پاسخ درمانی بر اساس دامنه پایه  P300

مورد استفاده قرار گیرد.

نحوه اجرا

برای این ارزیابی، از auditory یا visual oddball paradigm استفاده می‌شود:

ثبت در Pz/CPz با رفرنس ماستوئید

تحلیل شکل موج target-minus-standard در بازه ۲۸۰ تا ۵۰۰ میلی ‌ثانیه

مقایسه با داده‌های هنجاری با تعدیل بر اساس سن

تفسیر در کنار عوامل مؤثر مانند وضعیت خواب، دارو و بیماری‌ها (به‌ عنوان مثال، اضطراب می‌تواندP300 latency  را افزایش دهد)

نتیجه‌گیری

کاهش دامنه Parietal P300 یک نورومارکر معتبر برای سنجش کمبود منابع شناختی در MDD است و می‌تواند در تشخیص، پایش روند درمان و پیش‌ بینی پاسخ درمانی نقش مهمی ایفا کند.

منابع

Polich, J. (2007). Updating P300: An integrative theory of P3a and P3b. Clinical Neurophysiology, 118(10), 2128–2148.

Blackwood, D. H., et al. (1987). The P300 as a state and trait marker in affective disorders. Biological Psychiatry, 22(7), 740–748.